انتخاب بهترین روغن موتور خودرو

شاید بتوان چنین گفت که روغن موتور یکی از مهم‌ترین نگرانی‌ها و دغدغه‌های صاحبان خودرو باشد. و همواره ذهن ایشان را در خصوص زمان تعویض، نوع روغن و چگونگی تهیه آن مشغول می کند. و از همه سخت‌تر تهیه کردن روغن اصل و تقلبی نبودن آن است. در این میان توصیه و اظهارنظر بعضی از افراد غیرمتخصص و سودجو نیز بر این نگرانی‌ها دامن زده و موجب سردرگمی بیشتر افراد می‌شود. همچنین هرچند وقت یک‌بار در جراید، روزنامه‌ها و تلویزیون، اخباری در خصوص پیدا کردن کارگاه‌های ساخت و جعل روغن‌های تقلبی می‌شنویم که بر چالش‌ها می‌افزاید.

هدف از نوشتن این مقاله، ارائه اطلاعاتی با ساده‌ترین روش در خصوص روغن موتور و وظایف آن و همچنین معرفی رایج‌ترین استانداردهای مربوط به روغن موتور است. تا اطلاعات، دانش و معلومات صاحبان خودرو در این خصوص کامل شود. هدف از این مقاله پرداختن به جزئیات نیست. زیرا این کار ممکن است موجب سردرگمی بیشتر صاحبان خودرو شده و کمکی به انتخاب روغن صحیح نکند. هدف این است که بتوانیم درک صحیحی از آنچه در دفترچه راهنمای خودرو درج شده است. داشته باشیم و بفهمیم که علت اینکه تاکید شده است که از روغن خاصی استفاده کنیم، چه چیزی است.

شاید جملاتی مانند موارد زیر را شنیده باشید:

انتخاب بهترین روغن موتور خودرو

اینها نمونه نظرها و توصیه هائی است که معمولا توسط افراد غیرمتخصص و افرادی که دارای اطلاعات مناسب و به روزی نیستند، عنوان می‌شود. برای اینکه در خصوص روغن موتور بیشتر بدانیم و روغن مناسبی برای خودرو تهیه کنیم، لازم است در خصوص وظایف روغن اطلاعات روغن موتور علاوه بر روانکاری و کاهش اصطکاک قطعات موتور، عمل خنک کاری بعضی از اجزاء داخلی موتور که امکان کاهش دمای آنها به وسیله مایع خنک کننده موتور وجود ندارد را نیز انجام می دهد. بطور مثال قطعاتی مانند پیستون، گژین پین، شاتون به دلیل اینکه دارای موقعیت قرارگیری خاص هستند و همواره در حال حرکت و یا چرخش هستند و امکان ارسال مایع خنک کننده جهت خنک کاری آنها وجود ندارد، توسط روغن انجام می گیرد.

وظیفه دیگر روغن، شستشوی جرم ها، کثیفی ها و پاکسازی رسوب های حاصل از عملکرد موتور و احتراق است. روغن موتور جرم ها، کثیفی ها و رسوبات را شسته و در خود حفظ می کند، این مواد که از گرمای زیاد احتراق و اصطکاک بین قطعات و در هنگام کارکرد موتور ایجاد می شوند، هنگام سرویس دوره ای به همراه روغن و فیلتر روغن تخلیه می شوند.

رنگ و شرایط ظاهری روغن

اگر رنگ و شرایط ظاهری روغن بعد از هشت هزار کیلومتر پیمایش. پایدار مانده است و تغییری نکرده است. دلیل بر کیفیت بالای روغن نیست بلکه برعکس ساختار این روغن به شکلی است که یا توانائی پاکسازی و شستشوی جرم ها و کثیفی ها را ندارد. و یا اگر هم دارد، نمی تواند آنها را در خود حفظ کند. بلکه فقط آنها را در داخل موتور جابجا می کند. یعنی رسوبات، جرم ها و کثیفی ها را از روی قطعات جدا کرده. و در جاهائی که جریان روغن در آن کمتر است. انبار می کند که پیامد این جابجائی و انبار کردن، این است که وقتی حجم و مقدار این مواد زائد افزایش پیدا کرد. ممکن است از جای خود حرکت کرده و در لابلای قطعات حساسی مانند رینگ ها و یاتاقانها منتقل شده و موجب اختلال در عملکرد آنها شود و نهایتا موجب رسیدن آسیب جدی به موتور گردد.

وظیفه دیگر روغن این است که از اکسیده شدن قطعات فلزی داخل موتور جلوگیری به عمل آورد. جنس بیشتر قطعات داخلی و حساس موتور از فلزاتی است. که استعداد ترکیب شدن با اکسیژن هوا را داشته و خیلی سریع اکسیده می شوند (زنگ می زنند). قرار گرفتن پوشش نازک توسط روغن بر روی قطعات داخلی موتور موجب می‌شود تا هوا به سطح قطعات نرسیده و از اکسیده شدن آنها جلوگیری کند.

اهمیت تسمه تایم و زمان تعویض آن

استاندارد‌های روغن

استانداردهای زیادی در خصوص روغن وجود دارد که قدیمی ترین و معتبرترین آنها مربوط است به دو موسسه از کشور آمریکا که تحت عنوان API و SAE ارائه شده است. API مخفف American Petroleum Institute و مربوط به انجمن نفت آمریکا و در خصوص کیفیت و کارآئی روغن است. همچنین SAE مخفف Society of Automotive Engineers است که توسط انجمن مهندسین خودرو آمریکا ارائه شده و بیانگر گرانروی، ویسکوزیته، لزجت و چسبندگی روغن است.

به عبارت خیلی ساده باید در انتخاب روغن به این نکته توجه کنیم. که روغنی که برای خودروی پیکان کاربراتوری مدل 1350 توصیه شده است، به هیچ عنوان نمی تواند برای خودروی زانتیا سال 1390 مورد استفاده قرار بگیرد و چنانچه با کیفیت ترین روغن برای خودروی پیکان را در موتور زانتیا مورد استفاده قرار دهیم، یاتاقان ها و دیگر قطعات حساس موتور، خیلی سریع آسیب خواهند دید.

کیفیت روغن‌های مختلف توسط انجمن نفت آمریکا و بر اساس استاندارد API، به دو گروه تقسیم شده است:

در تصویر بالا می توانید سطح کیفیت روغن که SL است را مشاهده نمائید.

مطابق آنچه عنوان شد، کیفیت روغن با استاندارد SL از کیفیت روغن با استاندارد SJ بالاتر و کیفیت روغن با استاندارد SM از کیفیت روغن با استاندارد SL بالاتر است.

انتخاب بهترین روغن موتور خودرو، چگونه؟ لازم است تفاوت میان روغن ها را بدانید. در ادامه تفاوت این روغن‌ها رو توضلح می دهیم.

تفاوت بین روغن‌های مینرال(Mineral)، سینتتیک (Synthetic) و نیمه سینتتیک (Synthetic) چیست؟

روغن‌های مینرال

روغن‌های مینرال یا معدنی از لحاظ دسته بندی، جزء روغن‌های صنعتی قرار می گیرند. بو و مزه ندارند و کاملا شفاف هستند. و بطور کلی برای انتقال حرارت در صنعت کاربردهای فراوانی دارند. از آنجا که میزان رسانائی الکتریکی این روغن ها صفر است. برای خنک کردن قطعات الکترونیکی به کار می روند. روغن معدنی، یکی از محصولات جانبی است که دارای ماهیت مایع است و در هنگام پالایش نفت خام برای تولید بنزین و دیگر فرآورده‌های نفتی به وجود می‌آید. ویسکوزیته و یا همان گرانروی این نوع روغن ها را توسط فرآیندهائی که انجام می گیرد، می توان تا حد زیادی پائین آورد. در شکل فوق می توانید تصویری از یک روغن مینرال را مشاهده کنید.

روغن‌های نیمه سینتتیک

روغن‌های سینتتیک از طریق فرایندهای مصنوعی طراحی شده و در آزمایشگاه ها ساخته می شوند. ابتدا این نوع روغن برای موتورهای جت مورد استفاده قرار می ‌گرفتند اما با گذشت زمان و به دلیل برخورداری از مزایای زیادی که نسبت به روغن‌های معدنی داشتند. و با توجه به نیازی که در طراحی موتورهای جدید بوجود آمد، جایگاه ویژه‌ای پیدا کردند و به عنوان روغن موتور خودرو هم مورد استفاده قرار گرفتند.

معمولاً قسمت عمده آن شامل محصول جانبی نفت خام است. ولی پس از آن در یک فرآیند خیلی دقیق. تبدیل به محصولی می شوند که در موتورهائی که تحت فشار بیشتری کار می کنند، مورد استفاده قرار می گیرند. هر تولیدکننده ای استانداردهای خاص خودش را دارد که تعیین می کند این مواد خام با چه نسبتی با یکدیگر ترکیب شوند تا کیفیت محصول خروجی به حد مطلوب برسد.

به عنوان مثال روغن‌های تولید شده در شرکت های elf، Total، Behran، LIQUI MOLY و غیره ممکن است. اندکی از لحاظ ترکیبات و فرمول متفاوت باشند. دقت شود که همگی این روغن ها حداقل الزامات کیفی لازم در همه ابعاد را دارا هستند. به عنوان مثال اگر یک تولید کننده، روغنی با استاندارد SN ارائه کرده است. قطعا حداقل کیفیت لازم را دارد ولی ممکن است با اضافه کردن یک ماده خاص و یا اندک تغییری در فرمول، به عملکرد بالاتری دست یافته باشد. که این موجب می‌شود تا بهره وری روغن مربوطه افزایش یابد.

روغن‌های نیمه سینتتیک

از آنجا که روغن‌های سینتتیک بصورت مصنوعی و بر اساس فرمول های خاصی ساخته می شوند لذا این امکان را دارند که با توجه به مشخصات موتور مورد نظر تولید شوند. بدین ترتیب بعضی شرکت های خودروسازی که مزیت رقابتی آنها بر اساس کیفیت بنا نهاده شده است، برای اینکه موتور خودروهای تولیدی آنها دچار نقص کمتری شوند، بیشترین بهره وری را داشته و طول عمر بالائی داشته باشند، مشخصات فنی موتورهای نصب شده بر روی خودروهای تولیدی خود را به شرکت تولید کننده روغن ارائه می دهند تا آن شرکت سازگارترین و مناسب ترین روغن را برای آن موتور تولید کرده و به همین دلیل است که بعضی از این شرکت های خودروسازی، تولید کننده روغن خاصی را به مشتریان خود معرفی می کنند.

روغن‌های نیمه سینتتیک

روغن‌های نیمه سینتتیک و یا نیمه مصنوعی از ترکیبات روغن پایه معدنی و روغن مصنوعی ساخته شده است. این روغن نسبت به روغن تمام سینتتیک کیفیت پایین تری دارد. اما تحت شرایط عملیاتی شدید، دمای بالا و فشار زیاد، دارای عملکرد بهتری نسبت به روغن‌های معمولی می باشند، به عبارت دیگر روغن نیمه سینتتیک مخلوطی از روغن‌های مینرال و مصنوعی است، کارائی این روغن ها از روغن‌های مینرال بیشتر و از روغن‌های سینتتیک کمتر است.

قدمی دیگر برای انتخاب بهترین روغن موتور خودرو، شناخت استاندارد SAE است. که در ادامه به توضیح آن می‌پردازیم.

استاندارد SAE

همانطور که عنوان شد این درجه بندی صرفاً بر اساس گرانروی، لزجت، ویسکوزیته و چسبندگی است. و توسط انجمن مهندسین خودرو آمریکا ارائه شده است. روغن‌های موتور از لحاظ تغییرات گرانروی، لزجت، ویسکوزیته و چسبندگی به دو دسته کلی تقسیم می شوند.

روغن‌های تک درجه ای نیز به دو دسته تقسیم می شوند. دسته اول که دارای حرف W هستند و دسته دیگر که فاقد حرف W هستند. در واقع W، حرف اول کلمه Winter است که به معنی زمستان می باشد. اگر به همراه SAE حرف W بکار رفته باشد (مانند SAE 10W)، معرف روغن‌هایی است. که در محیط های سرد مناسب بوده و کاربرد دارند. روغن‌هایی که حرف W در جلوی آنها قید نشده است. و یا به عبارت دیگر استاندارد SAE به تنهائی بر روی مشخصات ظرف آنها قید شده است(مانند SAE 40)، برای استفاده در محیط های گرم مناسب هستند. هر قدر عدد SAE بزرگ تر باشد. گرانروی روغن مربوطه هم بیشتر است. این روغن ها به لحاظ کاربردی محدودیت دارند و نمی توان در هر زمان و در هر منطقه آب و هوائی از آنها استفاده کرد.

استاندارد SAE

روغن‌های چند درجه ای حاوی مواد افزودنی خاص هستند و در هنگامیکه موتور سرد است (هنگام استارت موتور) مانند روغن‌های با گرانروی پایین(10 و 20) عمل می کنند و بعد از اینکه موتور روشن شد و مدتی کار کرد و دمای روغن افزایش پیدا کرد، گرانروی آنها به حد گرانروی روغن‌های با گرانروی بالاتر 40 تا 50 می رسد. به عبارت دیگر روغن‌های چند درجه ای از مخلوط کردن درصد مناسبی از یک روغن با گرانروی پائین، با مواد بهبود دهنده شاخص گرانروی بدست می آیند.

موارد کاربرد این روغن ها بسیار گسترده است زیرا دمای روغن در خودروهای جدید در زمانیکه موتور سرد است و راننده قصد دارد تا خودرو را روشن کند (هنگام استارت موتور) با وضعیتی که موتور گرم شده و به وضعیت پایدار رسیده است، تفاوت زیادی دارد لذا اگر از روغن‌های تک درجه ای استفاده شود، برای موتور مشکلاتی ایجاد شده و آسیب خواهد دید. بطور مثال روغن با علامت SAE 10W-40 در درجه حرارت های پایین مانند روغنSAE10W عمل می کند اما وقتی موتور روشن شد و دمای روغن افزایش پیدا کرد، عملکرد روغن مانند عملکرد روغنSAE 40W خواهد بود.

راهنمای جدول

اعدادی که در بالای جدول فوق نمایش داده شده اند. مربوط به دمای محیطی است که خودرو در آن قرار دارد. دقت کنید که این اعداد مربوط به دمای کاری روغن نیستند.

به عنوان مثال روغن با مشخصات SAE 10W در محیطی که دمای محیط بین 25 درجه زیر صفر تا صفر درجه سانتی گراد باشد مناسب است. و موتور در هنگام استارت و در زمان کارکرد دچار مشکل نخواهد شد. ولی اگر این روغن در محیطی که دما در آن بطور مثال 15 درجه سانتی گراد باشد. گرانروی لازم را نخواهد داشت و موتور آسیب خواهد دید.

روغن با گرانروی SAE-40 در محیطی که دما بین 10 تا 45 درجه سانتی گراد باشد. بخوبی وظایف خود را انجام خواهد داد ولی در محیطی که دما بطور مثال 5 درجه زیر صفر باشد. نمی تواند روانکاری مناسبی را ایجاد کند و آسیب دیدن قطعات موتور را به دنبال خواهد داشت.

روغن با گرانروی SAE 10W-60 در مناطقی که دما بین منهای 25 درجه تا 50 درجه سانتی گراد باشد، به خوبی می تواند نقش خود را ایفا کند.

چند توصیه مهم برای انتخاب بهترین روغن موتور خودرو

همواره باید به آنچه در دفترچه راهنمای مشتری در خصوص نوع و گرانروی روغن توصیه شده است. توجه کرد و به هیچ عنوان نباید بر اساس شنیده ها و توصیه های افراد غیرمتخصص عمل کرد.
اگر نسبت به موتور اتومبیل خود بیش از حد حساس هستید. به جای اینکه روغن با کیفیت بالاتر (به طور مثال به جای اینکه روغن با کیفیت SN را به جای روغن با کیفیت SM برای موتور تهیه کنید) را انتخاب کنید. روغن را زودتر از میزان پیمایش و زمان تعیین شده، تعویض کنید.
هر وقت که موتور را روشن می کنید، برای چند دقیقه اجازه بدهید تا موتور با دور آرام کار کند تا روغن گرم شود و به دمای کاری برسد و بتواند وظایف خود را بدرستی انجام دهد.
اگر به هر دلیلی موتور روغن کم می کند. در اسرع وقت به نمایندگی مجاز مراجعه نمائید تا علت کم کردن روغن مشخص شود و مشکل را برطرف کنید. در زمانی که بطور موقت از خودرو استفاده می کنید.
حتما می بایست جهت جبران کردن کاهش روغن، از همان نوع روغن استفاده کنید و از روغن با کیفیت و نوع روغن دیگری استفاده نکنید.
از آنجا که روغن‌های سینتتیک و نیمه سینتتیک بصورت مصنوعی ساخته می شوند. و از طرفی به دلیل اینکه موتور خودروهای جدید در دمای بالا و شرایط سخت و تحت بار کار می کنند. لذا همواره مقداری از روغن بخار شده و در فرآیند احتراق موتور، به همراه هوا و بنزین سوخته و از اگزوز خارج می شوند. بنابراین کم شدن اندکی از سطح روغن طبیعی است و صاحبان خودرو نباید نسبت به این وضعیت نگران باشند.

انتخاب بهترین روغن موتور خودرو

آخرین مطالب

امکانات وب